Astronomowie zawodowi również brali udział w obserwacji tego
zjawiska. Dr Maciej Bielicki (patrz
Urania , wrzesień 1976r),
współzałożyciel Sekcji Obserwacji Pozycji i Zakryć PTMA,
obserwował to zaćmienie z pokładu samolotu, wypożyczonego przez
Obserwatorium Uniwersytetu Warszawskiego od wojska - z tego co wiem
jest to jedyna obserwacja zaćmienia z pokładu samolotu w Polsce
(relacja w Uranii w 1954 r). Dr Bielicki opisuje, że widział zbliżający
się cień zaćmienia całkowitego, na tle horyzontu, na tle chmur. Samolot
leciał wzdłuż pasa zaćmienia całkowitego na wysokości ponad 5 tysięcy
metrów.
Wrócmy do dnia 15 maja 1953 roku. Na zebraniu
założycielskim uchwalono, że na Rynku w Krośnie będą organizowane
dyżury obserwacyjne z teleskopem, Zadania tego podjął się Jan
Winiarski. Pierwszymi obserwacjami nauowymi przeprowadzonymi w naszym
Oddziale były:
- zakrycie gwiazdy beta Capricorni dnia 2-go września 1957 roku oraz
- obserwacja ostatniego segmentu rakiety nośnej "Sputnik" 19 października
1957 roku (patrz Urania 1957), obydwie obserwacje wykonał Jan Winiarski.
Poniżej zamieszczam obserwacje wykonane przez Jana Winiarskiego w
latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku, według
dokumentów z archiwum PTMA O/Krosno:
- 15 luty 1961, obserwacja częściowego zaćmienia Słońca, czas
obserwacji 7:30 do 10:15, zanotowano IV kontakt. - 10:10:02 cse.
(zdjęcia z zaćmienia - patrz
Urania, maj 1961). Pokaz dla młodzieży szkolenej - około 300 osób. Sprzęt - refraktor 81/1200 mm.
- 26 sierpnia 1961, obserwacja częściowego zaćmienia Księżyca, czas
obserwacji 02: 30 do 04:30, miejsce - Krosno, ulica Zjazdowa, "Bastion"
na terenia p. Warunka. Pokaz dla pracowników piekarni i
przygodnych przechodniów - 18 osób. refraktor 81/1200 mm.
- 4 listopad 1962, obserwacja zakrycia Saturna przez Księżyc, czas
obserwacji 17:00 do 21:00, zanotowano moment zakrycia środka tarczy:
20:26,7 (efemeryda wg Occulta: 20:26:37 - czast trwania 20 sekund +-
0.5), Krosno, ul. Zjazdowa obok domu p. Warunka. Księżyc bliki I
kwadry, 17:25 do 17:35 obserwacja przelotu satelity "Echo-1", pokaz
planet: Jowisza i Saturna dla 40 osób.
Tuż przed zakryciem Saturna, 20:20 cse (symulacja Cartes Du Ciel)
- 20 maja 1966 roku, obserwacja
częściowego zaćmienia Słońca, czas obserwacji 9:15 do 12:15,
zanotowano: początek zaćmienia 9:27, koniec zaćmienia 12:06. W ciągu
całego przebiegu zaćmienia piękna pogoda. Miejsce obserwacji - Krosno,
Rynek. Pokaz dla około 500 osób (patrz zdjęcia z zaćmienia
"Urania" 7/8 1966)
W 1966 roku Jan Winiarski bierze udział w szkoleniu obserwatorów w Niepołomicach (patrz
"Urania 12/1966, druga strona okładki) . Jest także uczestnikiem szkolenia obserwatorów zorganizowanym przez ZG PTMA na Turbaczu w Gorcach.
- 13 maja 1967, czas obserwacji 20 do 22 cse, obserwacja zakrycia
gwiazdy +27 1263 przez Księżyc podczas pokazu planet (Wenus, Jowisz,
Mars) na Rynku. Wynik obserwacji: 21:37:36 +/- 1 sek. refraktor 81/1200
mm. W pokazie uczestniczyło 45 osób.
- 14 maja 1967 roku, obserwacja zakrycia gwiazdy 76 Geminorum przez
Księżyc (5.2 dni po nowiu). Wynik: 20:14:29 +/- 1 sek, miejsce
obserwacji ul. Nowotki. refraktor 81/1200 mm, przy okzaji wykonano
pokaz planet (Wenus, Jowisz, Mars) dla 30 osób.
Lipiec 1969 rok. Pokazy Księżyca na krośnieńskim
Rynku. Trwa misja Apollo-11. Pogoda dopisała. Wielkie zainteresowanie
mieszkańców Krosna Księżycem, Olbrzymia frekwencja. Pokazy Mare
Tranquilitatis - miejsce lądowania Apollo 11.
- 19 marca 1972 roku. Zakrycie Plejad przez Księżyc (Relacja w
"Uranii" 7/8 1972).
Miejsce obserwacji - Krosno, współrzędne geograficzne +21st 46'
16", +49 st 41'45". Obserwatorzy: Jan Winiarski (służba czasu) i Marian
Janas - uczeń Technikum Górnictwa Naftowego (przy teleskopie).
Refraktor 81/1200 mm, powiększenie 60x. Zegaram, kontrolowanym
sygnałami czasu Polskiego Radia, wyznaczono poprawkę na chód
własny, zegar ten odczytywano przy pomocy lupy (?), zanotowano czas
zakrycia eta Taurii (+3,0 magnitudo: wynik: 21:24:01,2. Uwagi:
obserwacja w czasie pokazu nieba, brak stopera nieodpowiedni zegar,
dokładność obserwacji rzędu 1 sekundy. (Uwaga autora artykułu - na
tamte czasy to znakomity wynik).
- 10 listopad 1973 roku. Krośnieński Rynek. Przejście Merkurego przed
tarczą Slońca. Czas obserwacji 10 do 13. Uwagi: początek i koniec
zjawiska były niewidoczne z powodu zachmurzenia. Pokaz dla 60
osób. (patrz zdjęcia
"Urania", styczeń 1979)
Było też przejście Merkurego w maju 1970 roku ale nie ma danych na ten
temat. Zapewnie nie było w Krośnie pogody (patrz zdjęcia
"Urania", wrzesień 1970)
- 4/5 czerwca 1974 roku, Krosno, Rynek. Częściowe zaćmienie
Księżyca. Kolega Tadeusz Możdżan, członek PTMA Krosno z Iwonicza
Zdroju, przy pomocy zegarka i stopera ustalił momenty przejścia cienia
Ziemi przez kilka kraterów Księzycowych (zdjęcia zjawiska -
"Urania", listopad 1974). Pokaz dla około 60 osób. Refraktor 81/1200 mm. Nie zachowały się wyniki obserwacji.
- 11 maj 1975 roku, pokaz częściowego zaćmienia Słońca. Czas 6:20 do 8:20. Pokaz dla 50 osób, refraktor 81/1200mm
- 18 listopad 1975 roku. Pokaz całkowitego zaćmienia Księżyca. Krosno,
Rynek. Czas 21:30 do 00:30. Pokaz planet: Mars, Jowisz, dla 30
osób. Uwagi: wielkie zainteresowanie młodzieży.
.
c.d.n.
