Strona GłównaAktualnościKalendarzGaleriaStrona archiwalnaLinkiO nas

Ze wspomnień Grzegorza Kiełtyki  "Z Archiwum X"
     
Obserwacje astronomiczne Jana Winiarskiego - Część III - Czasy powojenne - cd

   
   - 29 kwietnia 1976. Częściowe zaćmienie Słońca. Krosno, Rynek. Czas: 10:15 do 12:15. Uwagi: częściowe zachmurzenie nieba, nie było możliwości obserwacji początku i końca zaćmienia. Od godziny 12 zachmurzenie całkowite. Pokaz dla 20 osób. Refraktor 81/1200 mm (więcej o tym zaćmieniu patrz "Urania" - wrzesień 1976).
        Przy tej obserwacji dodam kilka słów od siebie. Rok 1976 - miałem 12 lat. Byłem uczniem szkoły podstawowej. Nie pamiętam skąd ale wiedziałem o tym zaćmieniu. Może z informacji z gablotki astronomicznej, którą prowadził Jan Winiarski. W tym dniu, po trzech lekcjach wyszedłem ze szkoły. Idąc do domu na ulicy Czajkowskiego, przy przejeździe kolejowym, przed godziną 11, na chwilę pokazało się przez chmury częściowo zaćmione Słońce. Ten widok zrobił na mnie olbrzymie wrażenie. Było  to pierwsze widziane przeze mnie zaćmienie Słońca.  Tak zaczął się mój pierwszy związek z astronomią. W 1978 roku zakładam zeszyt obserwacji astronomicznych. Kupuję "Poradnik Miłośnika Astronomii" Kulikowskiego. Moja pierwsza obserwacja z Janem Winiarskim miała miejsce w 1978 roku - była to obserwacja Saturna i Księżyca, przy pięknej pogodzie. Po raz pierwszy w życiu zobaczyłem wówczas planetą Saturn z pierścieniami i kratery na Księżycu. Pod koniec lat siedemdziesiątych kontaktują się z Janem Winiarskim: Wacław Moskal, Lesław Materniak i Grzegorz Kiełtyka - razem wsepujemy w szeregi krośnieńskiego Oddziału  PTMA.
-
31 lipca 1981 roku widoczne jest częściowe zaćmienie Słońca. (patrz zdjęcia w "Uranii" - grudzień 1981). Winiarski przeprowadza pokaz zjawiska na Rynku w Krośnie.

-  17 listopad 1981 - mamy ciekawe zjawisko. Zakrycie gwiazdy Ro Sagittarii przez Wenus (patrz "Urania" lipiec 1981). Przytoczę tutaj piękny fragment artykułu p. Marka Zawilskiego: " Nieczęsto zdaża się okazja do zaobserwowania zakrycia gwiazdy przez tarczę planety, a już do rzadkości należą zakrycia gwiazd jasnych. Zdarzyły się one 7-go lipca 1952 roku (zakrycie Regulusa przez Wenus), 8 kwietnia 1976 (zakrycie epsilon Geminorum przez Marsa)". Pamiętam, że poszliśmy wtedy na ulicę Zjazdową w Krośnie. Jan Winiarski przygotował do obserwacji refraktor. Niestety, pogoda nie dopisała. Wenus była niewidoczna. W tej próbie obserwacji udział wzięli: Jan Winiarski, Piotr Koc, Zbigniew Pelczar oraz niżej podpisany.

- 9 stycznia 1982 r - całkowite zaćmienie Księżyca. Niestety, widoczny jest tylko koniec zaćmienia częściowego.

.- 15 grudnia 1982 rok. Piękne zaćmienie Słońca. Winiarski przeprowadza pokaz zaćmienia na Rynku. Pogoda dopisała. Miał wówczas 89 lat. (patrz zdjęcia zaćmienia "Urania" - lipiec 1983)

-  22 marzec 1984 roku. "Obiekt Winiarskiego". W telegraficznym skrócie: w godzinach 19:20 do 00:30 cse Winiarski obserwuje obiekt o jasności + 3.0 magnitudo. Zaobserwował go okiem nieuzbrojonym, potem przez lornetkę 10x50 w pobliżu Oriona. Do dzisiaj jest to nie wyjaśniona obserweacja. Kometa? Asteroida NEO? Wkrótce w kolejnym artykule z serii "Z Archiwum  X" opiszę tę obserwację.

- 4 maja 1985 roku. Całkowite zaćmienie Księżyca. Grupa obserwatorów wyszkolona przez Jana Winiarskiego obserwuje to zaćmienie (Witold Kosiek, Wacław Moskal, Grzegorz Kiełtyka). Piękna pogoda. Pan Jan pożyczył na refraktor 81/1200 mm a sam (wg jego wspomnień) poszedł, z krzesełkiem turystycznym na plac koło kościoła Farnego. Usiadł na krzesełku i obserwował zaćmienie przez lornetkę 10x50. Miał wówczas 86 lat.


Zdjęcie zaćmienia Księżyca 4 maj 1985 rok. Autor: Witold Kosiek.

Kometa Halleya

W roku 1910 Winiarski miał 11 lat. Niestety, wtedy nie widział komety Halleya, ponieważ miał chore oczy. Opowiadał, że chodził do szkoły w Korczynie, mając oczy przewiązane opaską. Mama leczyła Go wodą przywożoną ze źródeł z Rymanowa Zdroju i z Iwonicza Zdroju. Wyleczył się. Nadszedł rok 1986. Kometa przeszła przez peryhelium 9 lutego. W marcu 1986 roku grupa Jego uczniów zebrała się nad ranem w Jego mieszkaniu. Poszliśmy na ulicę Tkacką, Niestety, nie udało się odszukać komety. Na początku maja kometa Halleya osiągnęła jasność + 5 magnitudo. Specjalnie dla Jana zrobiliśmy pokaz komety. Witold Kosiek ustawił teleskop Newtona 250 mm na osiedlu Guzikówka, dzie mieszkał. Prof. Seweryn Kunc przywiózł samochodem Jana, na miejsce obserwacji. Jan Winiarski zobaczył kometę, przez teleskop i przez lornetkę. Musiało to być dla Niego wielkie przeżycie. Dla Jego uczniów również. Po roku 1986 jest mi naprawdę bardzo trudno przypomnieć sobie i opisać obserwacje Jana Winiarskiego. Jego refraktor był u mnie w domu. Obserwowałem tym znakomitym sprzętem np. zakrycia Spiki w roku 1987. Na pewno obserwował całkowite zaćmienie Księżyca w 1989 roku. To była Jego ostatnia obserwacja. Zmarł 4 maja 1991 roku w wieku 92 lat.Mój"Mistrz i Nauczyciel"

Grzegorz Kiełtyka.

PS. Napisanie tego artykułu kosztowało mnie wiele pracy. Posegregowanie obserwacji oraz wspomnień, które Jan Winiarski mi przekazał. Wiele godzin pisania. Ten trud poświęcam pamięci Jana Winiarskiego.
    
       Powrót do Części 2 - lata powojenne

 Powrót do Części I - lata przedwojenne