Strona GłównaArtykułyKalendarzGaleriaStrona archiwalnaLinkiO nas

Całkowite zaćmienie Księżyca 28 września 2015 r

Opis zjawiska  Pierwsze relacje:
Jasło   Krosno   Zręcin Jacek Adamik  Zręcin Mariusz Świętnicki  Cambridge - Mariusz Krukar

    Wbrew prognozom, pogoda się udała. Obserwacje prowadzono w Obserwatorium Astronomicznym I LO (Lesław Materniak, Wacław Moskal, Ryszard Prajsnar, Robet Michałowski, Jeremiasz Pasternak).

Ponizej kilka zdjęć.

3:18 cwe = 1:18 UT 4:01 cwe = 2:01 UT 4:48 cwe = 2:48 UT
5:41 cwe = 3:41 UT Wacław przy teleskopie Księżyc, teleskop i Lesław

Wacław Moskal

Powrót do góry

Krosno

Relacja Józefa Lubasa i Grzegorza Kiełtyki w dwóch różnych miejscach obserwacyjnych.

    W nocy z niedzieli na poniedziałek zobaczyliśmy na niebie niezwykle spektakularne zjawisko jakim jest całkowite zaćmienie Księżyca. W tym czasie Ziemia znalazła się między Słońcem a Księżycem, a ten znalazł się w jej cieniu. Nasz satelita znalazł się w perygeum   będąc  w odległości 357 tys. km od Ziemi i wydawał się około 10 procent większy niż podczas każdej innej pełni. Faza całkowitego zaćmienia Księżyca trwała 1 godzinę i 12 minut,  a pierwszy kontakt księżyca ze strefą półcienia nastąpił o godz. 02.11.  Zjawisko można było obserwować w godz. od 2:00 do 6:30 czasu letniego na terenie naszego kraju z różnym skutkiem ze względu na zmieniające się warunki pogodowe. Po deszczowej sobocie  w niedzielę do godz. 15-tej w Krośnie utrzymywało się zachmurzenie całkowite. Po godz.   15-tej Słońce zaczęło przebijać się przez chmury. Tak zmienne warunki utrzymywały się do godz. 20-tej, po czym nastąpiła wyraźna poprawa pogody. Od godz. 21-szej można było mieć nadzieję że obserwacja zaćmienia powiedzie się. Nadeszła w końcu upragniona godz. 2:00  i od tego czasu obserwatorzy skoncentrowali swoją uwagę  na scenerii i dramaturgii nadchodzących wydarzeń z udziałem tzw. Super księżyca, zwanego przez niektórych „Krwawym Księżycem”, a to dlatego bo nabrał krwistoczerwonej barwy rozświetlony przez światło słoneczne ziemską atmosferą.

Zestawienie tradycyjnych obserwacji kontaktów cienia z obiektami na Księżycu w Krośnie:

Lp.     Obiekt        I kontakt II kontakt III kontakt Obserwator
1       Aristarchus        -     03:14:30         -        Kiełtyka
2       Grimaldi       03:17:05     -         03:19:00     Lubas
3       Kopernik       03:24:30  03:25:20     03:26:35     Kiełtyka
                       03:24:33  03:25:24     03:26:38     Lubas
4       Platon         03:29:30      -        03:30:35     Kiełtyka
5       Manilius       03:37:30     -         03:39:20     Lubas
6       Tycho          03:42:20  03:43:50     03:44:49     Kiełtyka   
                                                         03:42:22 03:43:53      03:44:52           Lubas
Obserwacje Lubas:
03:07:05  – początek zaćmienia częściowego
04:11:25  – początek zaćmienia całkowitego
05:23:59  – koniec zaćmienia całkowitego

Obserwacje  Kiełtyka:
02;45     -  początek zaćmienia półcieniowego
03:06:55  – początek zaćmienia częściowego
04:11:16 – początek zaćmienia całkowitego
05:23:54  – koniec zaćmienia całkowitego

Uwagi: Faza całkowita. Wg skali Danjona 2-3. Księżyc widoczny do godz. 06;13 na czystym niebie. Teleskop Mizar 110/805. Temperatura od +3oC do + 1,5oC.

Powrót do góry

Zręcin - Jacek  Adamik

Obserwacje w Zręcinie przeprowadzone zostały przez Kolegów Mariusza Świętnickiego  i Jacka Adamika. Tak to wyglądało w skrócie z relacji Jacka Adamika.

    Obserwację i fotografowanie rozpocząłem przed godziną trzecią naszego czasu gdy półcień był już wyraźnie widoczny. Gdy zbliżał się czas całkowitego zaćmienia zaczęły nadciągać chmury aż do całkowitego zasłonięcia Księżyca. To zachmurzenie trwało na tyle długo, że nie udało się zrobić początku całkowitego wejścia w cień Ziemi. Około dwunastu minut po wejściu Księżyca w cień Ziemi uwolniły go chmury i mogłem nadal działać. Do końca obserwacji już mogłem się cieszyć Księżycem na czystym niebie. Maksymalną fazę udało się sfotografować w otoczeniu gwiazd. Najbardziej urzeka mnie chyba efekt jaki zachodzi na gwiazdach podczas zaćmienia. Gdy przed zaćmieniem możemy dostrzec tylko jaśniejsze gwiazdy to chwilę po tym w fazie całkowitej odkrywa nam się całe bogactwo ciemnego nieba z drogą mleczną i mrowiem gwiazd. Oczywiście i tym razem nie omieszkałem popatrzeć tym razem na obiekty Oriona, wyglądały imponująco a tu obok zaćmiony Księżyc. Co do wizualnych zmian koloru Księżyca jakie towarzyszą zaćmieniu to nie mogę potwierdzić obiegowej opinii, że ma kolor krwisto czerwony choć na fotografiach tak często wychodzi. Osobiście nie podzielam tego określenia i uważam, że jest to raczej kolor wypalonej cegły bądź rdzawej czerwieni.

Powrót do góry

Zręcin - Mariusz Świętnicki

    Przesyłam mój, na szybko sklecony materiał zaćmieniowy. 
Relacja zaczerpnięta z mojego "zeszytu obserwacji", sporządzana bezpośrednio przy teleskopach. Z góry przepraszam za pewien chaos w niej panujący, ale nie chciałem zmieniać w opisie klimatu tamtego poranka.
Czas obserwacji: 02:35 - 06:15,(skrócony ze względu konieczności wyjazdu do pracy..., absurdalna proza życia;))
Sprzęt obserwacyjny: Newton 250/1520 - fotografowanie zjawiska, w ognisku głównym, Newton 205/907 - obserwacje wizualne na szerokim okularze 64x, aparat Nikon D300. Teleskopy zawieszone na jednym montażu paralaktycznym.
Warunki pogodowe: wysoka przejrzystość powietrza, chwilami mgliste chmury utrudniające obserwacje, (+5st.C)

Miejsce obserwacji: Zręcin

02:44 - po wyjściu Księżyca zza chmur, wyraźnie widoczny półcień
03:04 - w okolicy Oceanu Burz powierzchnia przypomina odcień pomarańczowo - brzoskwiniowy
03:08 - widoczny cień
03:11 - pojawiły się rzadkie chmury, cień Ziemi ciemnoszary, bez zabarwienia czerwonego
03:31 - Księżyc w dalszym ciągu za mglistymi chmurami, w cieniu praktyczny brak szczegółów jego powierzchni
03:35 - stopniowa poprawa pogody, za chwilę Srebrny Glob wejdzie w wysoką przejrzystość, cień zaczerwieniony
03:45 - c.d. zamgleń, dynamicznie kondensujących w okolicy Księżyca
04:00 - nad południowo - zachodnim horyzontem wyraźne załamanie warunków pogodowych
04:05 - krótkie okno widoczności, piękne kolory na zdjęciach, ciemne zaćmienie
04:15 - czyste niebo, wspaniałe odcienie czerwieni i rudości, skala Danjona - 2
04:30 - kolejna poprawa widoczności, ciemne zaćmienie, rudawo - czerwone
04:36 - przy północno - wschodniej krawędzi tarczy słaba widoczność szczegółów powierzchni
04:57 - wyraźne rozjaśnienie tarczy od strony Morza Wilgoci
05:24 - koniec fazy całkowitej

    Wychodzenie Księżyca z cienia Ziemi przebiegało bardzo malowniczo. Srebrny Glob na jaśniejącym już niebie wisiał nisko nad zachodnim horyzontem. Po drugiej stronie nieboskłonu pięknie błyszczała Wenus w towarzystwie Jowisza i Marsa. W czasie całkowitej fazy zaćmienia Orion i okolica wokół niego fantastycznie tętniły gwiezdnym życiem. Mimo lekko kapryśnej pogody udało mi się zebrać spory materiał fotograficzny w liczbie 71 zdjęć. Było to wspaniałe zjawisko i mogę śmiało napisać, że jedynie zaćmienie Księżyca z 16 września 1997roku pokonuje obecne swoim spektakularnym przebiegiem. 

03:00 03:38 04:02
04:12 04:27, przy krawędzi gwiazda SAO109080 o jasności 9,2mg. 04:48
05:05 05:12 05:27
05:29 05:51 06:07

Powrót do góry


Cambridge - Mariusz Krukar
      

    Przedmiotem mojej obserwacji było zmniejszanie się blasku Księżyca podczas wchodzenia w cień Ziemi. Miejscem obserwacji były południowe okolice Cambridge, mojego aktualnego miejsca zamieszkania. Cambridge jest ponad 100-tysięcznym miastem, wobec czego zanieczyszczenie światła jest spore, wręcz uniemożliwiające przeprowadzenie tego typu obserwacji. W oddaleniu o ok. 1,5 km od najbliższej zabudowy i ok. 6km od centrum miasta warunki do obserwacji Księżyca są nieporównywalnie lepsze.
Warunki pogodowe dopisały, jedynym zachmurzeniem były chmury pierzaste cirrus przemieszczające się w pojedynczych ławicach. W czasie trwania zaćmienia częściowego widoczność pogarszała się ze względu na postępującą mgłę.
Jako przedmiot obserwacji wybrałem fragmenty otoczenia usytuowane w 5-ciu różnych kierunkach: południowo zachodnim (SW), północno zachodnim (NW), północnym(N), południowo wschodnim (SE) i południowym (S). Księżyc znajdował się na południowo zachodniej stronie nieba.
Obserwacja wraz z dokumentacją fotograficzną prowadzona była od momentu wejścia Księżyca w półcień Ziemi (godz. 1:12 UTC + 1) do fazy maksymalnej zaćmienia całkowitego (godz.3:47 UTC+1) w średnich odstępach 10-15 minutowych. Łącznie udokumentowanych zostało 10 momentów przebiegu zjawiska.
W celu porównania spadku jasności Księżyca do jego zakrycia przez półcień i cień Ziemi posłużyłem się symulacją zjawiska w programie Cartes du Ciel Sky Charts ver.3.1.
Cała obserwacja została zawarta w największym załączniku (zał.1). Rząd najwyższy prezentuje widok w kierunku południowo zachodnim, de facto w kierunku położenia Księżyca. Rząd drugi przedstawia widok w kierunku północno zachodnim na Addenbrooke’s Hospital oraz południowe dzielnice miasta Cambridge.  Poniżej nich znajdują się kadry z symulacji zjawiska za pomocą programu Cartes du Ciel. Każda z nich odpowiada poszczególnym etapom zjawiska.
Rząd 3 to widok w kierunku południowym, rząd 4 w kierunku południowo-wschodnim, natomiast rząd 5 (obserwacja rozpoczęta w ok. 20 minucie trwania zjawiska) w kierunku północnym, mniej więcej na centrum miasta Cambridge.

zalącznik 1

Poniżej rzędu 4 pojawia się ponownie symulacja zjawiska za pomocą programu Cartes du Ciel, gdzie obraz księżycowego globu jest bardziej szczegółowy i można z niego odczytać które fragmenty srebrnego globu w danym momencie wchodziły w cień Ziemi. Wszystkie sekwencje zdjęć zostały wykonane naświetleniem 10-cio sekundowym przy ISO 800 i przysłonie F:3.4

Załącznik nr 2 dotyczy dokumentacji przebiegu zjawiska skupiającej uwagę na zakryciu Księżyca przez cień Ziemi.

załącznik 2

Załącznik nr 3 przedstawia zmianę natężenia światła księżycowego podczas przebiegu zaćmienia. Pobrane zostały wycinki nieba z kierunków: południowo zachodniego, zachodniego, wschodniego i południowo-wschodniego(brzeżne części fotografii, które oznaczone zostały w załącznikach 5-8). Idąc od lewej można zobaczyć jak zmieniał się wygląd nieba podczas trwania zjawiska. Można zauważyć, że niebo miało najjaśniejszy wygląd przy drugiej dokumentacji o godzinie 1:26. Powodem tego była obecność przez kilkanaście minut ławicy cirrusa, która częściowo odbijała światło naszego naturalnego satelity. Na sekwencji oznaczonej literą A niebo miało najjaśniejszy wygląd o godz. 1:37. Działo się tak dlatego, że zmalała odległość kątowa Księżyca do fragmentu nieba, który był poddany analizie. Na sekwencji C wygląd nieba nie uległ widocznym zmianom, ponieważ fragment ten znajdował się również blisko Księżyca. Na pozostałych sekwencjach (B i D) od godziny 1:37, czyli 3-ciej dokumentacji zaczyna być widoczne lekkie pociemnienie otoczenia. W tym czasie w miejscu, w którym cień Ziemi wkroczył na powierzchnię Księżyca tarcza słoneczna była zasłonięta w około 60%. Największy spadek blasku Księżyca widoczny jest od 7-mej do 9-tej dokumentacji, czyli w godzinach 2:21 do 2:47. Był to czas, w którym cały glob księżycowy znajdował się już w cieniu Ziemi, a o godz. 2:47 już 2/3 globu księżycowego znajdowało się w cieniu całkowitym.

załącznik 3

Załącznik nr 4 prezentuje sekwencję wycinków fotografii oznaczonych w załącznikach 5-8, dotyczących stosunku blasku światła księżycowego do blasku świateł latarni z pobliskich miejscowości o wielkości około 5 tysięcy mieszkańców. Miejscowości te oddalone był od miejsca obserwacji o około 10-15 km w linii prostej. Łuny świetlne zaczynają być wyraźnie widoczne przy 4-tej dokumentacji, około godziny 1:50, kiedy półcień Ziemi objął prawie ¾ globu księżycowego. W późniejszym czasie ich blask coraz bardziej się nasila. W dalszej części obserwacji mgła uniemożliwia pełną obserwacje oddalonych łun świetlnych, dlatego na fotografiach są one coraz słabiej widoczne.


załącznik 4

załącznik 5 załącznik 6 załącznik 7 załącznik 8

Powrót do góry

Informacje

Witam serdecznie wszystkich miłośników astronomii. Swego czasu osiągałem niezłe wyniki w obserwacjach zakryć gwiazd przez Księżyc i innych amatorskich obserwacjach różnych zjawisk astronomicznych. Ponieważ milowymi krokami zbliża się      28 września 2015 r. kiedy to nastąpi całkowite zaćmienie Księżyca podczas Superpełni zachęcam Kolegów do tradycyjnych amatorskich obserwacji tego zaćmienia mogących polegać na:

 1) wyznaczaniu momentów kontaktu brzegu cienia z kraterami; momenty wyznaczamy wizualnie z dokładnością do kilku sekund (sekundy?!?) przy czym dla kraterów rozleglejszych należy wyznaczyć trzy momenty – początku, środka i końca;
2) określaniu blasku zaćmionego Księżyca, szczególnie w okolicy maksimum;
3) obserwacji zakryć gwiazd przez zaćmiony Księżyc jeśli takowe występują.

 Szczerze mówiąc nie wiem kto w obecnym czasie zajmuje się opracowywaniem raportów amatorskich obserwacji tego typu zjawisk. Swoje wyniki obserwacji o ile dopisze pogoda wyślę tradycyjnie do Pana Marka Zawilskiego. Chętnie zapoznałbym się z każdym raportem z obserwacji zaćmienia by porównać je do swojego   i innych wyników. Stąd prośba o podzielenie się ze mną z wynikami obserwacji tego zaćmienia.

 Pozdrawiam serdecznie Józef Lubas

Zaćmienie widoczne na Atlantyku, we wschodniej części Ameryki Północnej, w całej Ameryce Południowej, na Grenlandii, w zachodniej Afryce i w zachodniej Europie; w pozostałej części Ameryki Północnej i we wschodniej części Pacyfiku przy wschodzie Księżyca, natomiast w pozostałych częściach Afryki i Europy oraz w zachodniej Azji przy zachodzie Księżyca.

Przebieg zaćmienia (czas w UT):
                                                                         T     Ak       hk
Początek zaćmienia półcieniowego:            0h12m    216°    35°
Początek zaćmienia częściowego:               1h07m   230°    29°
Początek zaćmienia całkowitego:                2h11m   244°    21°
Maksimum zaćmienia:                                2h48m   252°    15°
Koniec zaćmienia całkowitego:                   3h23m   259°    10°
Koniec zaćmienia częściowego:                  4h27m   271°     1°
Koniec zaćmienia półcieniowego:               5h22m   281°    -7°
(Azymut Ak (liczony od północy) i wysokość nad horyzontem hk podane dla Krosna:
λ = 21.75° E, φ = 49.66° N.
Maksymalna faza zaćmienia całkowitego: 1.12764
Geocentryczna opozycja Słońca i Księżyca w rektascensji nastąpi 28 września 2015o godzinie 2h51m38.3s.
Zaćmienie Księżyca 2015
Powrót do góry